Odmowa dokonania czynności notarialnej wraz z generalnym obowiązkiem dokonania czynności notarialnej na żądanie klienta wyznaczają pozycję prawną notariusza. Musi on dokonać czynności notarialnej zawsze, kiedy nie zachodzą podstawy do odmowy jej sporządzenia. Obowiązek odmowy dokonania czynności notarialnej wynika przede wszystkim z przepisu art. 81 pr. not., jednak nie tylko. Oprócz tego notariusz odmawia dokonania czynności notarialnej na podstawie art. 84, 86, 95e, 95s, 95ze oraz 95zh pr. not. Historycznie przepisy dotyczące odmowy dokonania czynności notarialnej w badanym zakresie nie ulegały rewolucyjnym zmianom, lecz ewoluowały zgodnie z przemianami ustrojowymi i wymogami obrotu. Z tego powodu literatura przedmiotu dotycząca aktów prawnych poprzedzających obecnie obowiązującą ustawę pozostaje aktualna. Do tej pory problematyka odmowa dokonania czynności notarialnej nie została w sposób wyczerpujący zbadana w zakresie podstaw uprawniających notariusza do niesporządzenia żądanej czynności notarialnej.
Celem rozprawy jest określenie zakresu przedmiotowego obowiązku odmowy dokonania czynności notarialnej. Wymaga to ustalenia i opisania okoliczności, które uzasadniają powstanie tego obowiązku. Pojęcie podstaw odmowy dokonania czynności notarialnej należy odnosić do tych okoliczności.
Praca opiera się na podstawowym założeniu, że istnieją dwa rodzaje sprzeczności czynności notarialnej z prawem. Wyróżnić daje się bowiem sprzeczność czynności z prawem materialnym (dotycząca czynności prawnej) i sprzeczność czynności z prawem regulującym tryb dokonywania czynności notarialnej. Ta pierwsza dotyczy okoliczności objętych dyspozycją art. 81 pr.not., natomiast druga wynika z przepisów Prawa o notariacie, które regulują tryb dokonywania czynności notarialnych i adresowane są do notariusza. Sprzeczność z prawem materialnym występuje wtedy, gdy czynność prawna (właściwa) dokumentowana czynnością notarialną jest bezwzględnie nieważna. Ponadto, sprzeczność czynności notarialnej z prawem w rozumieniu art. 81 pr.not. występuje tylko przy naruszeniu norm prawnych o charakterze imperatywnym i semiimperatywnym.
/Ze Wstępu/
